Kentsel Morfolojiye Bütüncül Yaklaşım

Abstract

Özet: Günümüzde kentlerin değişim ve dönüşüm biçimlerinin öngörülerin dışında farklı dinamiklerin etkisiyle geliştiği görülmektedir. Küresel sermayenin akışı, teknolojik atılımlar, küresel ekolojik tehditler, inşaat ve rant ekonomisine dayalı ekonomik büyüme, artan enerji ihtiyacı, küresel göç gibi olguların mekanda bıraktığı izler yeni, güçlü, baskın ve bir o kadar da yıkıcıdır. Var olana eklenmek, sürdürmek, anlamlandırmak yerine onun izlerini silmeye, hatta kendi varlığını da ortadan kaldıracak yeni müdahalelerin oluşmasına ortam hazırlamaktadır. Bu durumda mekânsal niteliklerin sürdürülebilirliliği tehdit altındadır. Tehdit altında olanın sadece kentin fiziksel formu ve strüktürünün olmadığı, mekânın bütüncül anlamı, kimliği olduğu anlaşılmaktadır. Türkiye’de bu süreç, "Kentsel dönüşüm" adı altında gerçekleştirilen tekil mimari projeler ve yapı adalarını kapsayan müdahalelerle gündeme gelmiş fakat bu farklılaşma sürecinin nasıl tanımlanabileceği, müdahalelerden etkilenen mekânın hangi ilişkiler bağlamında sorgulanması gerektiği, mekânın kimliği ve sürdürülebilirliği konusunda ortak bir değerlendirme platformu oluşmamıştır. Kentsel morfoloji araştırmalarının içeriği ve yaklaşımının bu kapsamda yeniden tartışılarak, bütünleştirici bir platform olarak geliştirilmesi mümkündür. Morfoloji araştırmaları, farklı araçlarla kent plastiği ya da mekânsal izlerin sorgulandığı tekil analizler yerine, mekânsal niteliklerin bir arada değerlendirilmesine imkân tanıyan bütünleştirici kentsel morfoloji kapsamında ele alınmalı, kentsel kimliğin sürdürülebilirliğine yönelik tasarım ilkelerinin belirlenmesi amacıyla geliştirilmelidir. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak bildiride kentsel morfolojiye bütüncül yaklaşımın amaç, yöntem ve araçlarının tanımlanması ve uygulama deneyimlerinin tartışılması amaçlanmıştır.