Füyûzât-I Mıknatısiyye: Metin - İnceleme - Dizin

Abstract

Füyûzât-ı Mıknatısiyye Metin-İnceleme-Dizin adlı tezin birinci bölü- münde İbrahim Müteferrika'nın hayatı, eserleri ve Türk kültür ve medeniyetine hizmetleri; ikinci bölümde Füyûzât-ı Mıknatısiyye'nin adı ve muhtevası, eserin nüshaları ve eser üzerine yazılanlar; üçüncü bölümde eserin grameri, metnin transkripsiyonlu hâli, Türkiye Türkçesine çevirisi ve dizin yer almaktadır. İbrahim Müteferrika Osmanlı hizmetine girmiş, tercümanlık yapmış, Avrupa yazınını iyi takip eden, münevver bir mühtedidir. Matbaayı Osmanlı Devleti bünyesindeki Müslümanlara kazandırmış, eser telif ve tercüme etmiş- tir. Füyûzât-ı Mıknatısiyye adlı eser İbrahim Müteferrika'nın, William Whiston'ın 1721 yılında Leipzig'de basılmış olan 118 sayfalık The Longitute Latitude found by the Inclinatory or Dipping Needle adlı eserin 45 sayfalık özet çevirisidir. Füyûzât-ı Mıknatısiyye ilk jeofizik kitabı olması açısından önemlidir. Eser, mıknatıs taşı, pusula ile ilgili verdiği tarihsel bilgileri ve pusula iğnesinin sapma ve eğim açılarına dayanarak coğrafi enlem ve boylam belirleme konusunu ele almasıyla kendinden sonra yapılan çalışmalara kaynak olmuş- tur. Müteferrika eserde sahayla ilgili terimleri Osmanlı Türkçesiyle yazmış- tır. Kelimeleri olduğu gibi almamış ve uyarlamamıştır. Hatta özel adları bile kendi lisanınca yazmış, aslını yazmak yoluna gitmemiştir. Anahtar kelimeler: Füyûzât-ı Mıknatısiyye, İbrahim Müteferrika, William Whiston, jeofizik, mıknatıs

It is located in the first part of the thesis named Füyûzât-ı Mıknatısiyye Metin-İnceleme-Dizin, İbrahim Müteferrika's life, works and services to Turkish culture and civilization; in the second part Füyûzât-ı Mıknatısiyye's name and content, what is written on the piece of copy, and work; in the third section, the grammar of work, the text transcribed case, the Turkey Turkish translation and indexs. İbrahim Müteferrika is enlighted muhtedi entering into Ottoman service, interpreter, following good European literature. Printing House has given to Muslims within the Ottoman Empire, and has translated works copyright. İbrahim Müteferrika his work Füyûzât-ı Mıknatısiyye, is 45-page summary translation of The Longitute Latitude found by the Inclinatory or Dipping Needle was written by William Whiston, published in Leipzig in 1721 the work of 118 pages. Füyûzât-ı Mıknatısiyye are important in terms of being the first geophysical book. Work, lodestone, historical information provided on the compass, and tilt angle based on the deviation of the compass needle to address the geographical latitude and longitude to determine the subject-presentation has been made after self-study resources. Terms related with the area in Müteferrika work was written in Ottoman Turkish. It has not as words and adaptations. In fact, even wrote a special name of their language, did not choose to write the original. Keywords: Füyûzât-ı Mıknatısiyye, İbrahim Müteferrika, William Whiston, geophysics, magnet.