Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Türkiye’de ve Bulgaristan’da Halk Kütüphaneleri: Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Abstract

Bilgi toplumuna geçiş süreciyle birlikte dünyamız sosyal, kültürel, siyasi ve ekonomik alanlarda çok hızlı ve büyük bir değişimin içerisine girmiştir. Bu değişim süreci bütün toplumsal yapı ve kurumları etkilemektedir. Yaşanan değişim dalgasından etkilenen kurumlardan birisi de halk kütüphaneleridir. Halk kütüphaneleri her kesiminden insana hiçbir ayrım gözetmeksizin kültür, eğitim ve bilgi hizmeti sunan toplumsal kuruluşlardır. Toplumsal kuruluşlar hem içinde bulunduğu toplumda yaşanan değişimden etkilenen hem de bu değişimi etkileyen kurumlardır. Halk kütüphaneleri de bilgi toplumunda yaşanan değişim sürecinden hem etkilenmişler hem de bu değişim sürecini etkilemişlerdir. Bilgi toplumuna geçiş süreciyle birlikte halk kütüphanelerinin temel hizmetleri olan kullanıcı hizmetleri, teknik hizmetler ve yönetsel hizmetlerde köklü değişimler yaşanmıştır. Aynı süreçte halk kütüphaneleri temel unsurları olan derme, kullanıcı, personel, bina ve bütçelerini de yeni bir bakış açısıyla, bilgi toplumunun ve bilgi teknolojilerinin getirdiği yenilikler doğrultusunda yeniden tanımlanmak, yapılandırmak zorunda kalmışlardır. Bu çalışmada Türkiye ve Bulgaristan’daki halk kütüphanelerinde çalışan kütüphane yöneticileri ve kütüphanecilerin bilgi toplumuna geçiş sürecinde halk kütüphanelerinin mevcut durumları, rolleri ve konumları hakkındaki görüş ve beklentilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda çalışmada Türkiye’deki 81 il halk kütüphanesinde çalışan 277 yönetici ve kütüphaneci ile Bulgaristan’daki 28 Bölge Halk Kütüphanesinde görev yapan 136 yönetici ve kütüphaneciyi kapsayan bir anket çalışması yapılmıştır. Çalışmanın son kısmında ise anketlerden elde edilen verilerden hareket edilerek çeşitli sonuçlara ulaşılmış, ulaşılan sonuçlar çerçevesinde de öneriler geliştirilmiştir.

Our world has been exposed to a great and rapid change in the social economic, cultural and political fields with the transition process to information society. These alteration and revolution process has affected all social structure and institutions. One of the institutions affected by this change wave is the public libraries. The public libraries are social institutions that present cultural, educational and information services to the individuals from every segments of the society without making any kind of discriminations. The social institutions are both affected by this change and affect this change. The public libraries have been both affected by and affected these change and revolution process in the information society. There have been radical changes in the user, technical and managerial services which are the main services of public libraries with the transition process to information society. In same process, the public libraries have had to redefine and reconstruct the main elements of public libraries such as the collection, user, staff, building and budget elements with a new perspective with the innovations that the information society and information technologies have brought. In this study, a survey, which include 81 public libraries in Turkey and 277 librarians and library managers in these libraries, and 28 regional public libraries in Bulgaria and 136 librarians and library managers in these libraries, have been carried out to find out the current situations of the public libraries in Turkey and Bulgaria and get the opinions of the librarians and library managers, which work in these libraries, about the role and place of the public libraries in the passing process to the information society. In the last part of the study, some results have been reached according to the data gained from the surveys and the suggestions have been made in accordance with the results gained.