Türkiye’de İşyerinde Psikolojik Taciz Oranının ve Türlerinin Belirlenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türk çalışma hayatında psikolojik taciz oranını ve türlerini belirlemek için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek olarak belirlenmiştir. Araştırma Mart-Haziran 2009 tarihleri arasında, İstanbul’da hizmet sektöründe istihdam edilen 908 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak tarafımızdan hazırlanan soru formu kullanılmıştır. İstatistiksel analizde, açıklayıcı faktör analizi ve güvenirlik analizinden yararlanılmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda 28 maddeden oluşan dört faktörlü “İşyerinde Psikolojik Taciz Ölçeği” (İPTÖ) geliştirilmiştir (KMO katsayısı = 0,950, Barlettt testi ?2 (378) = 10523,337, P(sigma) = 0.000). Güvenirlik analizi sonucu, ölçeğin yüksek bir iç tutarlılık katsayısına sahip olduğunu göstermiştir (? = 0,933). Katılımcıların %13,5’inin İPTÖ’ye göre işyerinde psikolojik taciz mağduru olduğu saptanmıştır. ‘Yukarıdan aşağıya doğru’ ve ‘işe yönelik davranışların yöneltildiği’ psikolojik taciz, en sık karşılaşılan türler arasında yer almıştır. Araştırma bulguları İPTÖ’nün, bundan sonra gerçekleştirilecek ve Türk çalışma hayatında psikolojik taciz oranını ve türlerini belirlemeyi hedefleyen çalışmalar için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu desteklemektedir.

The aim of the present study was to develop a valid and reliable scale investigating the occurence and types of workplace bullying in Turkey. The sample consisted of 908 employees from the services sector in Istanbul and the data were collected between March and June 2009 using a questionnaire developed for this purpose. Cronbach’s Alpha and exploratory factor analysis were used. Exploratory factor analysis indicated that four factor scale comprising 28 items provided the best fit to the data (?2 (378)=10523.337, KMO=0.95, p=0.000). Reliability analysis showed that the scale had high internal consistency (Cronbach’s Alpha value=0,933). 13,5% of the participants were found to be the victims and ‘work-related’ and ‘downward’ workplace bullying were among the most frequently encountered types. Our findings reveal that “Workplace Bullying Scale - Turkey” is a valid and reliable scale for measuring workplace bullying and the findings support the use of the scale in future researches.