Rumelili Divan Şairlerinde "Akıl, Sabır, Kader ve İrade" Kavramları

Abstract

„İslâm düşünce tarihinde kader ve irade tartışmaları büyük bir yer tutar.? Bu doğrultuda “kader ve irade” kavramları, ilham kaynağını büyük oranda dinî çerçeveden alan klâsik Türk şiirinin de vazgeçilmez temalarından olmuştur. Klâsik Türk şiirinin kader anlayışına göre; “dünya ve içindeki her şey ilahi takdir tarafından ezelde programlanmıştır. Doğum, ölüm, hastalık, sağlık, mal ve mülk hep bu kabildendir. İnsanın kaderini değiştirme çabası beyhude bir gayrettir (Okuyucu, 2012:283).” Kader ve iradenin söz konusu olduğu yerde sabır ve akıl kavramlarını da ele almak uygun olacaktır. Zira bu kavramlar birbirleriyle bağlantılıdır. Geniş bir kültür coğrafyasına sahip olan Osmanlı Devleti?nin dört bir yanında yetişen divan şairleri, bu kavramlara kayıtsız kalmamışlar ve şiirlerinde çeşitli vesilelerle “akıl, sabır, kader, irade” kavramlarına yer vermişlerdir. Bu noktada Rumelili divan şairlerinin de aynı duygu ve düşüncelerle hareket ettikleri görülmektedir. Biz de bu tebliğde Rumelili divan şairlerinin şiir dünyalarından “akıl, sabır, kader ve irade” anlayışlarını göstermeye çalışacağız.

„In the history of Islamic thought, discussions on destiny and will have an important place.? Accordingly “ destiny and will” concepts have been one of the themes indispensible for classical Turkish poetry which is greatly inspired by religious environment. From the point of classical Turkish poetry; “the world and everthing on it have been programmed by providence from time immemorial. Birth, death, health, properties are all possible due to this reason. Man`s struggle to change his destiny is in vain (Okuyucu, 2012:283).” It will be meaningful to consider patience and mind besides faith and will, as they are interrelated. Ottoman poets who were raised in different parts of Ottoman Empire which had a wide geographical of culture were not indifferent to these concepts and have mentioned the concepts “mind, patience, destiny, will” in various ways. At this point, it is clear that Rumelian Ottoman poets had the same feelings and thoughts. In this paper, we will take “mind, patience, destiny, will” from the perspectives of Rumelian Ottoman poets.