İşletmelerde Stratejik Planlama ve Karar Alma Sürecinde Yönetim Bilgi Sistemlerine İlişkin Bir Araştırma

Abstract

Küresel ölçekte yoğun rekabet ortamı, işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri için gerekli doğru ve zamanında ulaşan bilgi ihtiyacını arttırmaktadır. İşletme yönetimi; gerek stratejik gerekse taktiksel planlarını, bütçelerini ve fizibilite raporlarını hazırlarken son derece önemli verilerin büyük bir çoğunluğunu Yönetim Bilgi Sistemleri (YBS) aracılığıyla temin etmektedir. Bu çalışmanın amacı; işletmelerde karşılan problemlerin çözümünde kullanılan stratejik planlamada ve karar alma süreçlerinde başvurulacak YBS’nin etkilerinin analiz edilmesidir. Bu amaçla; stratejik planlama ve karar alma süreçlerinde YBS’nin etkisine ilişkin stratejik planlama ölçeği ve bilgi sistemleri ölçeği kullanılarak bir araştırma yürütülmüştür. Araştırmada güvenirlik testi, faktör analizi, Kolmogorov-Simirnov, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis testleri ve çoklu regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Stratejik planlama ölçeğinde; problem çözme ve karar, üretim ve maliyet, yatırım ile kurumsal etkinlik için stratejik planlama ve karar, dış faaliyet ile stratejik analiz boyutları üzerinde araştırma yapılmıştır. Bilgi sistemleri ölçeğinde ise; fonksiyonel, stratejik karar, dış faaliyet ile stratejik analiz için bilgi sistemleri, karar, üretim/maliyet, yatırım ve finansman ile kurumsal etkinlik boyutları incelenmiştir. Sonuçta; YBS kullanmanın işletmelerin fonksiyonları dâhil stratejik planlama süreci üzerinde kurumsal etkinlik dışında karar alma, üretim ve maliyetlerin yönetilmesi ile yatırım ve finansman için alınan kararlarda anlamlı etkisi olduğu; stratejik karar alma üzerinde ise kurumsal etkinlik dışında anlamlı bir etkisi bulunmadığı tespit edilmiştir.

Globally intensive competitive atmosphere increases the need of accurate and timely information that is required by the businesses in order to sustain their activities. Business management procures most parts of the ultimately important data while preparing both strategic and tactical plans, budgets and feasibility reports by the means of Management Information Systems (MIS). The aim of this study is to analyze the effects of MIS which are applied for resolving the problems of businesses, as a part of strategic planning and decision making processes. For this objective, a research related to the effects of MIS on strategic planning and decision making process in enterprises was conducted by using a scale of strategic planning and a scale of information systems. In this study; reliability test, factor analysis; Kolmogorov-Smirnov, Mann-Whitney U, and Kruskal-Wallis tests and multiple regression analyses were performed. In the scale of strategic planning; researches were done on the dimensions of strategic planning and decision, outer operations and strategic analysis for decision, production and cost, investment and institutional effectiveness. In the scale of information systems on the other hand; the dimensions of information systems, problem solving and decision, production/cost, investment and financing, and institutional effectiveness were examined for functional, strategic decision, outer operations and strategic analysis. Consequently; the use of MIS, including the functions of the businesses, has a significant effect on the strategic planning process for decision making, for the decisions on managing the production and cost, investment and financing except institutional effectiveness; however, excluding institutional effectiveness no significance on strategic decisions was determined.