Türkiye’de 1990’lı Yıllarda Ortaya Çıkan Siyasi Liberalizm Pratikleri

Abstract

Liberalizm, Türkiye’de üzerinde en çok konuşulan ideolojilerden biridir. Özellikle Cumhuriyetdönemiyle beraber Türkiye’de, 1990’lı yıllara kadar liberal anlamda bir siyaset pratiği görmek pekmümkün olmamıştır. 1990’lı yıllar ise Türkiye’de ilk defa ve etkin bir manada siyasal liberalizmtaleplerinin gündeme getirildiği ve bunu siyaset pratiğinde uygulamaya çalışan YDH ve LDP gibipartilerin, ayrıca düşünce altyapısını kurmaya çalışan “İkinci Cumhuriyetçiler” ve LDT gibi düşüncegruplarının ortaya çıktığı yıllardır. Büyük umutlarla ve söylemlerle Türk siyasal hayatında gündeme gelen siyasal liberalizm talepleri, kısa bir süre içerisinde dar bir çerçeveye sıkışmış ve farklı biryöne evrilmiştir. Nilüfer Göle’nin haklı tespitiyle “liberal canlanma” olarak adlandırabileceğimizbu durumu tetikleyen hususlardan bir tanesi 1980’li yıllarda ortaya çıkan sivil toplum arayışları,diğeri ise aynı yıllarda Özal döneminde uygulanan neoliberal politikalar ve bunların siyasetteki vetoplumdaki yansımaları olmuştur. Bununla beraber 1990’lı yıllarda Türk siyasal hayatının ve Türktoplumunun temel gündemini oluşturan meseleler, canlanan bu liberalizmin kısa bir süre içindetekrardan siyasi sahneden çekilmesine yol açmıştır. Mezkûr yıllarda Kürt ve Alevi sorunu gibi etnikve kültürel temelli sorunlar, laiklik tartışmaları ve siyasal İslam’ın yükselişi, ayrıca devlet-toplumilişkilerinde devletin bireye karşı ön plana çıkması gibi gelişmeler de bu liberal canlanmanın kısasüre içinde sahneden çekilmesine yol açan başlıca sebepler olmuştur.

Liberalism is one of the most spoken ideology in Turkey. Especially it has not been possible to see political practises as liberal sense in Turkey by the Republican era until 1990’s. In the 1990’s, it is the first time that the political liberalism demands brought an effective sense on the political agenda in Turkey and thus some parties like YDH and LDP and some intellectual groups like “İkinci Cumhuriyetçiler” and LDT emerged by this way. Although came with great expectations and discourses the political liberalism demands in the Turkish political life stucked in a narrow frame and inverted in an different direction in a short time. In this case according to Nilüfer Göle named as “revival of the liberalism” has been triggered by some points. One of the these points is civil society discourses that emerged in the 1980’s, the other one is neoliberal policies in Özal era and their implications in politics and society has become. However the fundamental issues of Turkish society and Turkish political life in these years led to this booming liberalism withdrawal of the politic stage in a short time. Aforementioned years, ethnic-based problems such as Kurdish and Alevi issues, discussions of secularism and the rise of political Islam as well as state-society relations and such as the emergence issues are the main reasons withdrawal of liberalism from the political scene.