Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'dan Geri Çekiliş Sürecinde Osmanlı, Habsburg, Erdel Dış Politikası ve Diplomasisi

Abstract

II. Viyana kuşatmasının başarısızlıkla sonuçlanmasıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun Macar topraklarından geri çekilme süreci başlamış, bölge tarihini artık Habsburg egemenliğinin Karpat Havzası'nda yayılması belirlemiştir. Habsburg seferlerinde eski Macar Krallığı topraklarının çasar idaresinde birleştirilmesi amaçlanırken, özellikle Budin'in alınmasından sonra Erdel, krallığın son parçası olarak görülmüştür. Ele alınan dönem boyunca yönetimi I. Mihály Apafi'den İmre Thököly'ye geçen Erdel Beyliği, Habsburg ve Osmanlı imparatorlukları arasında kalmıştır. Bu bakımdan her iki kuvvetin de isteklerini yerine getirmeye çalışan; politik bakımdan zayıflamış bir yapılanmadır. Ne var ki, amacı her şeyden önce hukuki varlığını devam ettirmek olduğundan bölgede etkin konuma gelen Viyana idaresinden garanti vesikaları elde etmeyi başarmıştır. Buna mukabil Bâb-ı Âli'de de Erdel üzerindeki hâkimiyetin sürdürülmesine yönelik belgeler kaleme alınmıştır.Çizilen çerçeve itibariyle çalışmanın amacı, söz konusu belgeleri analiz ederek Osmanlı egemenliğinin Macar topraklarından ayrıldığı bir dönemde, eskinin güçlü, şimdinin ise varoluş mücadelesi veren vasal Erdel Beyliği'nin politik durumunu yansıtmaktır. Böylelikle XVIII. yüzyıla son veren Karlofça Antlaşması'nın Avrupa'da yarattığı politik ve ekonomik dönüşümün temellerine ve üç devlet arasındaki diplomasiye ışık tutulmak istenmiştir.

With the failure of the 2nd siege of Vienna, the withdrawal of the Ottoman Empire from the Hungarian territory started. From then on the history of the region was going to be determined by the enlargement of Habsburg sovereignty over Carpathian Basin. While at Habsburg campaign it was aimed to unify old Hungarian Kingdom under the Caesar administration, especially after the confiscate of Buda, Transylvania was seen as last part of kingdom. During the period examined, Principality of Transylvania administration of which transferred from Michael I. Apafi to Imre Thököly remained in between Habsburg and Ottoman empires, in this regard it was a politically weakened structure that tried to meet both forces' requisitions. Nevertheless, as its aim was primarily to continue its legal existence, it succeeded to get guaranty treaties from administration of Wien which gained active status in the region. Correspondingly at Sublime Porte, documents in order to sustain administration on Transylvania were written.In this regard, the purpose of the study is to analyze previously mentioned documents in order to reflect the political situation of principality of Transylvania struggling to survive on an era of separation of Ottoman sovereignty from Hungarian territories. Therefore, it was aimed to throw light on the fundamentals of political and economic transformation in Europe arising from the Treaty of Karlowitz that ended the 18th century and the diplomacy between the three states.