İmâm Hüseyin’in Şehadeti ve Şehadet Matemlerinin Hatırlattığı Kutlu Doğum Programları

Abstract

Bu makalede, İmâm Hüseyin'in şehadeti dolayısıyla Şia kültüründe icra edilen Kerbela Matemleri'nin Sünnî kültürdeki Kutlu Doğum programları ile mukayesesi yapılmakta ve Vaiz-ı Kâşifî'nin Ravzatu'ş-Şüheda'sı ile Süleyman Çelebi'nin Mevlid'indeki ortak temalar incelenmektedir. İmâmî söylenceye göre İmâm Hüseyin, şehit edileceği 'şuurlu şehadet' önbilgisi ile Kerbela'ya gitmiştir. Şiâ kaynaklarına göre onun kaderi, katiline kadar ta baştan beridir biliniyordu. Şuurlu şehadet tezini popüler hale getiren, Ravzatu'ş-Şüheda yazarı Vaiz-ı Kâşifî'dir. Süleyman Çelebi'nin Mevlid'inin Türkiye halk Sünnîliğinde yaptığı mitik etkiyi, bu eseriyle Kâşifî, halk Şiîliğinin oluşmasında gerçekleştirmiştir. Kâşifî'nin Ravzatu'ş-Şüheda'daki anlatımında şehadet olayı, Çelebi'nin Mevlidi'ndeki peygamber tasavvurundaki gibi, adeta kozmik bir vakıaya dönüşmüştür. Resmi tören halinde ilk defa Büveyhiler döneminde Sultan Muizuddevle'nin emriyle Aşura Merasimleri'ne dönüşen kutlamalar adeta 'Kutlu Doğum' veya 'Mevlid Kandili' programlarını çağrıştırır bir şekilde icra edilmektedir

In this article, Kerbela mournings celebrated beacause of İmâm Hüseyin’s shehadeh in tradition of Shia, compared with Mevlid-i Sherif programs in tradition of Sunneh. Also The same themes and contents in Mevlid-i Sherif of Suleiman Celebi and Ravdatu's-Suheda of Vaiz-i Kasif are being studied. According to Imamic Myth, Imam Hussain went to Kerbela with his first information that he will be şehid as his "consciously shehadeh (holy death)" understanding. According to Shi'a's sources, his destiny was known since the beginning even who killed him. Who maked philosophy of consciously shehadeh popular is Vaiz-i Kasif writer of Ravdatu's-Suheda.The Mythic effect of Suleiman Celebi's mevlid on traditional Sunniness in Turkey, was come with Kasifi's this book on traditional Shyness. The shehadeh in Ravdatu'sSuheda of Vaiz-i Kasif has same type with Mevlid-i Sherif of Suleiman Celebi, almost a cosmic fact. In formal first time it transformed to Ashura ceremonies in epoch of Buveyhis with order of Muizzuddevleh Sultan. And these ceremonies are took a type that reminds programs of blessed birth and Mevlids