Aile Hekimliği Birimlerinin Onuncu Yılında İdari, Mali ve Mesleki Bazı Özelliklerinin Değerlendirilmesi: Bir İl Örneği

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı, ülkemizde 2019 yılı sonu itibariyle geçmişi on yıla yaklaşan aile hekimliği sisteminin yapıtaşları olan Aile Hekimliği Birimlerini (AHB) retrospektif olarak inceleyerek, birimlerin hem hizmet alanlar, hem dehizmet verenler yönünden tercih edilmesinin bazı nedenlerini tespit ederek gelecekte sistemi iyileştirmeye yönelikyapılabilecek çalışmalara kaynak oluşturabilecek verileri sunmaktır.Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikteki çalışmamızda örneklem seçimi yapılmamıştır. Çalışmanınevrenini oluşturan 115 AHB, Kırklareli İlinde aile hekimliği sisteminin başladığı 2010 yılından itibaren, 2019 yılısonuna kadar demografik yapıları, istihdam durumları ve personel hareketliliği gibi açılardan geçmişe yönelik olarakincelenmiştir. Toplanan veriler SPSS programıyla değerlendirilmiş, verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ve kikare testi kullanılmıştır. İstatistiki anlamlılığın belirlenmesinde p değerinin 0,05’in altında olan değerler anlamlı kabuledilmiştir.Bulgular: AHB’lerin 2019 yılı sonu itibariyle aile hekimi bakımından doluluk oranının %99,1 (n=114), aile sağlığıçalışanı (ASÇ) bakımından doluluk oranının ise %88,7 (n=102) olduğu görülmektedir. ASÇ bulunmayan AHB’lerintamamının kayıtlı nüfusu, ildeki AHB’lere kayıtlı nüfusun ortalamasının altındadır ve fark istatistiki olarak anlamlıdır(p<0,001).Sonuç: Çalışmamızda aile hekimliği birimlerinde çalışmanın, hekimler tarafından diğer sağlık personeline göre dahafazla tercih edildiği tespit edilmiştir. Ekip ruhuyla çalışma prensibine uygun olmayan ve hizmetlerde zafiyete yolaçabilecek bu durumun ivedilikle düzeltilmesine ve aile hekimliği sistemi içinde görev almanın, hekim dışı sağlıkpersoneli için de talep edilir olmasını sağlamaya yönelik politikalar geliştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Aim: The aim of our study is to analyze the Family Medicine Units (FMU), which are the essentials of a decade old family medicine system, by the end of 2019 in Turkey, and to provide data for prospective studies by identifying some specifications why units are preferred for both service recipients and service providers. Material and Methods: In our descriptive and cross-sectional study, all of 115 FMUs which constitutes the population of the study, has been examined retrospectively for their demographic structures, employment status and staff mobility, from 2010 when family medicine system started in Kırklareli Province, until the end of 2019. The collected data were evaluated with SPSS, descriptive statistics and chi-square test were used in the analysis. In determining the statistical significance, p value less than 0.05 were considered significant. Results: It is seen that, the family physician occupancy rate of FMUs was 99.1% (n=114) and family health workers (FHW) occupancy rate was 88.7% (n=102) as of the end of 2019. The registered population of all FMUs without FHWs is below the average of the population registered in the province's all FMUs (p<0.001). Conclusion: It was found that working in FMUs was preferred by physicians more than other health personnel. It was concluded that, this situation, which doesn’t comply with the principle of working with a team spirit and may lead to a weakness in the services, should be corrected immediately and policies should be developed to make the family medicine system attractive for non- medicine system attractive for non-physician health personnel.