Doğal ve yapay tatlandırıcıların glukoz intoleransı, karaciğer enzimleri ve oksidatif stres üzerine etkisi

Abstract

Son zamanlarda düşük enerjili ya da enerjisiz tatlandırıcılar enerji ve glisemik etkilerden uzakoldukları gerekçesi ile şeker ikamesi olarak oldukça sık kullanılmaktadırlar. Bu tatlandırıcıtürlerinin saf olarak kullanılması dışında günümüzde gıda ürünlerinin içerisinde sıkçabulunmaları tüketiciler tarafından alımını oldukça artırabilmektedir. Tatlandırıcılar sağlıküzerine etkileri açısından doğal ve yapay tatlandırıcılar olarak ikiye ayrılmaktadır. Deneyhayvanlarında yapılan çalışmalarda yapay tatlandırıcı tüketimi enerji dengesini bozarakabdominal obezite, insülin direnci ve/veya bozulmuş glukoz toleransı dahil olmak üzere birçokmetabolik sendrom bileşeni ile ilişkilendirilmektedir. Ayrıca karaciğer enzimleri ve oksidatif stresüzerine olumsuz etkisi olduğu da bildirilmektedir. Ancak yapay tatlandırıcıların glukozintoleransını artırdığı, karaciğer enzimlerini ve oksidatif stres parametrelerini olumsuzetkilediğine dair çalışmaların yanında anlamlı sonuç bulunamayan çalışmalarda mevcuttur.Bunun yanında doğal tatlandırıcıların insülin duyarlılığını artırdığı, kan glukozu üzerinde yararlıetkilerinin olduğu, karaciğer enzimleri ve oksidatif stres parametrelerini azaltıcı bir roloynadıkları belirli çalışmalarda bildirilmektedir. Fakat doğal tatlandırıcıların bu parametrelerüzerinde anlamlı etkisinin olmadığına dair çalışmalarda mevcuttur. Bu nedenle bu derlemededoğal ve yapay tatlandırıcıların glukoz intoleransı, karaciğer enzimleri ve oksidatif stres üzerineolan etkilerine yönelik çalışmaların derlenmesi amaçlanmıştır.

Recently, low-energy or non-energy sweeteners have been used frequently as sugar substitutes on the ground that they are free from energy and glycemic effects. Moreover, apart from use of these sweetener types in pure form, the fact that they are included in products today increases the intake of them by consumers considerably. Sweeteners are classified as natural and artificial sweeteners in terms of their health effects. In studies conducted on experimental animals, artificial sweetener consumption is associated with many metabolic syndrome components, including abdominal obesity, insulin resistance and/or impaired glucose tolerance through disrupting energy balance. In addition, adverse effects on liver enzymes and oxidative stress have been reported. However, studies have shown that artificial sweeteners increase glucose intolerance, negatively affect liver enzymes and oxidative stress parameters, as well as studies that have found no significant results. Besides, certain studies have reported that natural sweeteners increase insulin sensitivity, have beneficial effects on blood glucose, and reduce liver enzymes and oxidative stress parameters. However, some studies have shown that natural sweeteners have no significant effect on these parameters. Therefore, it is aimed to review the effects of natural and artificial sweeteners on glucose intolerance, liver enzymes and oxidative stress in this review article.