TÜRKİYE’DE VERGİ YÜKÜ İLE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA ARASINDAKİ İLİŞKİ: FOURIER YAKLAŞIMI

Abstract

Kamu hizmetlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için güvenilir kamu gelirlerineihtiyaç vardır. Literatürde ve uygulamada en güvenilir kamu geliri olarak vergiler ön planaçıkmaktadır. Vergi gelirlerinin kompozisyonu ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, ülkeleringelişmişlik seviyesi vergi kompozisyonunun belirleyicisi olmaktadır. Vergi kompozisyonu,vergi mükelleflerinin üzerine düşen vergi yükünü belirlemektedir. Vergi yükü, bir yandanmükelleflerin kullanılabilir gelirini azaltmakta, diğer yandan da ekonomik büyüme üzerindeetkiler yaratmaktadır. Ekonomik büyüme üzerinde ortaya çıkacak etkiler ise gelecekdönemlerde kişi başına düşen geliri yeniden belirleyecek olup, vergi mükelleflerininkullanılabilir gelirini doğrudan etkileyecektir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1975-2019yılları arasında vergi yükü ile kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla arasındaki ilişkiyiincelemektir. Çalışmada, Fourier KPSS birim kök testi, Fourier EG Eşbütünleşme Testi ve Fourier Standard Granger Causality Single Frequency testinden yararlanılmıştır. Eldeedilen bulgulara göre, vergi yükü ile kişi başına düşen gayri safi hasıla arasında uzundönem eşbütünleşme ilişkisi olmadığı tespit edilmiştir. Nedensellik analizi sonuçlarınagöre ise, kişi başına düşen gayri safi hasıladan vergi yüküne doğru nedensellik olduğuistatistiki olarak %5 anlamlılık düzeyinde tespit edilmiştir.

Reliable public revenues are needed to ensure the proper delivery of public services. Taxes come forward as the most reliable public revenue in literature and practice. Although the composition of tax revenues varies between countries, the level of countries’ development is the determinant of the tax composition. The tax composition determines the tax burden on taxpayers. The tax burden reduces the available income of taxpayers on the one hand and has an impact on economic growth on the other hand. The impacts on economic growth will re-determine the per capita income in the coming periods and directly affect the taxpayers’ disposable income. This study aimed to examine the relationship between tax burden and gross domestic product per capita in Turkey between 1975 and 2019. In the study, Fourier KPSS Unit Root Test, Fourier EG Cointegration Test, and Fourier Standard Granger Causality Single Frequency test were used. According to the results, there was no long-term co-integration relationship between the tax burden and gross product per capita. The results of the causality analysis showed that there was causality at the level of 5% significance from gross product per capita to tax burden.