Türkiye’de Dolaylı Vergilerin Enflasyon Üzerindeki Etkisi

Abstract

Vergilerin mali olan ve mali olmayan amaçları bulunmaktadır. Vergilerin mali olan amaçlarını temelde kamu harcamalarının finansma-nını sağlayacak gelirin elde edilmesi oluştururken, vergilerin mali olma-yan amaçlarını ise ekonomik istikrar, ekonomik büyüme ve gelişme ile adil gelir dağılımı hedefleri oluşturmaktadır. Mali olmayan amaçlardan ekonomik istikrar ele alındığında fiyat istikrarı ve tam istihdam düzeyi söz konusu olmaktadır. Fiyat istikrarı denilince gelişmekte olan ülkeler-de genellikle enflasyon ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda çalışmada, Türkiye’de 2006:M1-2018:M5 döneminde dolaylı vergiler ile enflasyon arasındaki ilişki zaman serisi analizi yöntemlerinden ARDL (Otoregre-sif Dağıtılmış Gecikme Modeli) ile incelenerek, vergilerin mali olmayan amaçları konusundaki etkinliği araştırılmıştır. Elde edilen bulgular netice-sinde, dolaylı vergiler ile enflasyon arasında uzun dönemli bir eşbütün-leşme ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Taxes have financial and non-financial objectives. While revenue generation to ensure the financing of public expenditures basically cons-titutes the financial objectives of taxes, economic stability, economic growth and development and fair income distribution targets constitute the non-financial objectives of taxes. When economic stability, one of non-financial objectives, is considered, price stability and full employ-ment level come into question. When it comes to price stability, inflation usually comes to the forefront in developing countries. In this context, in the study, the relationship between indirect taxes and inflation during 2006:M1-2018:M5 period in Turkey was analyzed by the ARDL (Auto-regressive Distributed Lag Model), which is one of time series analysis methods, and its effectiveness on non-financial objectives of taxes was investigated. As a result of the findings obtained, it has been determi-ned that there is a long-term cointegration relationship between indirect taxes and inflation.