Çuvaş edebiyatında “İstanbul Şehrinin kuruluşu” manzumesi ve onun kaynakları üzerine

Abstract

Çuvaş halk edebiyatının hangi dönemi üzerine çalışma yapılırsa yapılsın, incelemede bulunulacak malzemenin gerçek anlamda bir folklor malzemesi olup olmadığı, karşılaşılan en önemli sorunlardan birisidir. Günümüze kadar halk edebiyatının çeşitli alalarındaki birçok antolojide yayımlanan çok sayıda metinde de bu tür sıkıntılar ile karşılaşılmaktadır. Özellikle de epik eserlerin yayınlandığı antolojilerde anılan türdeki metinlerin çokluğu dikkat çekmektedir. Milli kimliklerin en fazla vurgulandığı ve kimlik inşasında önemli işlevleri olan bu tür eserlerin derlemesinde böylesi metinlerin yer alması şaşırtıcı bir durum değildir. Çuvaş halk edebiyatına ait metinlerin yayımlanması esnasında İstanbulu konu alan bir şiir, Çuvaş destanları arasına yerleştirilmiştir. Bu şiirin, ilk yayımlandığı 1915 tarihinden sonra Çuvaş halk edebiyatının destan metinleri arasında yayımlanmış olması, onun önemini daha da artırmaktadır. Çuvaş modern edebiyatının başlangıç dönemi sayılabilecek bir zamanda şair N.İ. Şelepi tarafından yayımlanan bu şiirin folklor malzemelerine dayanılarak yaratıldığı belirtilmektedir. Bu makalede Konstantinapol Huline Tuni (İstanbul Şehrinin Kuruluşu) adlı şiirin kaynağını oluşturduğu belirtilen Çuvaş folklorunda bu konunun işlenip işlenmediği irdelenecektir. Aynı zamanda Folklor ile ilgili bu bağlantının ele alınmasının ardından eserin yaratılışının, dönemin tarihî olaylarıyla ya da Bizans-Rus Ortodoks geleneğiyle ilişkisi sorgulanacaktır.

It is one of the most important problem that if the material, on which will be examined, is a real folkloric material or not in any era of Chuvash folk literature. Up to now, same problem confronts about lots of texts, published in many anthologies in various branches of folk literature. It is remarkable that these texts are much more especially in the anthologies, in which the epics had been published. It isn’t surprising that these studi- es are in the anthologies, in which the national identities have been emp- hasized mostly and have been important functions in building identity. While publishing the texts about Chuvash folk literatue, a poem about Is- tanbul have been situated in Chuvash epopes. Because this poem had been published within Chuvash folk literature’s epic texts after its first publication in 1915, the importance of this poem had increased even mo- re. It is stated that this poem, published by N.İ. Şelepi in the era which can be accepted as the early era of Chuvas modern literature, had been created by consisting folkloric materials. In this essay, it will be scrutini- zed whether the subject, which consists the resource of this poem, named as “Konstantinapol Huline Tuni (Founding of the city, Istanbul)”, had be- en discussed or not in Chuvash folklore. At the same time, after scrutini- zing this connection about folklore, relationship between creation of this poem and the historical events in that era or Byzantine-Russian Orthodox tradition will be questionized.