Türkçe deyimler kitapçığı: Spécimen des Idiotismes de la Languae Turque – Recueillis, classés par ordre de matières et expliqués

Abstract

Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz öbeği, tabirdiye tanımlanan deyimler, her dilin sanatlı söz varlıklarındandır. Köktürkçeden günümüze kullanılandeyimler, yabancı Türkologların da ilgilendiği konulardan olmuştur. Fransa Asya AraştırmalarıCemiyeti üyesi olan F. L. O Roehrig tarafından kaleme alınan ve Türkçe öğretiminde kullanılmasıamaçlanan Spécimen des Idiotismes de la Languae Turque – Recueillis, classés par ordre dematières et expliqués adlı eserde de deyimler derlenmiştir. Türkçeye Türk Dilinin Deyimleri diyeçevrilebilen eser, deyimleri ihtiva ediyormuş gibi görünse de deyimlerin yanında deyim dışı söz varlığıunsurlarını da barındırmaktadır. 8 Ekim 1843 tarihinde Breslav’da tamamlanan eserde, maddebaşları tematik olarak tasnif edilmiş, temaların altında alfabetik olarak deyimler sıralanmıştır. Solsütunda Osmanlı Türkçesi, karşısında da Fransızcası yer almaktadır. Yaygınlaşıp kalıplaşmışbenzetmeleri de deyim sayan Roehrig, bu eseriyle devrin Türkçe söz varlığını kayda geçirmeklefaydalı bir çalışma bırakmıştır. 38 sayfadan ibaret olan Spécimen des Idiotismes de la LanguaeTurque – Recueillis, classés par ordre de matières et expliqués adlı eser bu çalışmada etraflıcadeğerlendirilecek, deyim çalışmalarına bir kaynak sunulacaktır.

Phrases, often referred to as stereotyped phrases, which are more or less distinct from their true meaning, are one of the artistic vocabulary of each language. The idioms of Turkish have been manifest since the past. The idioms used from Köktürk Turkish to the present day have been among the subjects that foreign Turkologists are interested in. Expressions were also compiled in the book Spécimen des Idiotismes de la Languae Turque – Recueillis, classés par ordre de matières et expliqués, written by F. L. O Roehrig, a member of the Society for Asian Studies in France, intended to be used in teaching Turkish. Although it may seem to contain idioms, the work, which can be translated into Turkish as Idioms of the Turkish Language, also contains elements of non-idiom vocabulary besides idioms. Completed in Breslav on 8 October 1843, the work classified thematic headings and listed the idioms in alphabetical order under the themes. In the left column is Ottoman Turkish and in the opposite French. Roehrig, who considers the common and stereotyped parables as idioms, has left a useful study in recording the Turkish vocabulary of the period with this work. Spécimen des Idiotismes de la Languae Turque – Recueillis, classés par ordre de matières et expliqués, which consists of 38 pages, will be thoroughly evaluated in this paper and a resource will be presented for idiom studies.