Osmanlı'dan Erken Cumhuriyete Türkiye'de Feminizmin Tarihsel Kökenleri

Abstract

Türkiye’de gelişen feminizmin kökenlerini üç ana eksende toplamak mümkündür. Bunlardan birincisi Osmanlı toplumunda kadının haklarını elde etmek içi verdiği mücadeleyken, diğerleri, Türk kadınının Milli Mücadele Dönemi’nde vatan savunmasına destek amaçlı hizmetleri ve Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında oluşturulan devletçi feminizmden (devletlû/ hatırşinas kadın hareketi) bahsedilebilir. Bu elbette ki Türk feminizmin dip dalgalarını ayrıştırmaktan ziyade, tarihsel inceleme metoduna bağlı kalınmak kaygusuyla yapılmış bir bölümlendirmedir. Türkiye’de feminizm 1800’lü yılların sonlarından itibaren yaşanan Türk modernleşmesi doğrultusunda gelişmiştir. II. Meşrutiyet Dönemi bu hareketin başlangıcı sayılabilir. Osmanlı’da kadınların sadece eş ve anne olarak sadece görevlendirilmeye çalışılması eleştirilmiştir. Özellikle kurulan derneklerle kadınların eğitim alması ve çalışma hayatına girmesi için faaliyetlerde bulunulmuştur

The feminist movement of the new- era Turkish politics can be divided into three parts. The fisrt rise of the Turkish woman movament was seen in the late Ottoman Empire while the leaders of the movement were trying to solve the Woman problem by forcing the Ottoman rules and the classical attitude towards woman question to change. The men supporting the feminist movement, gave a great hand to the leaders of the movement. The second era was during the time of the Salvation War against the Occupation Forces. The motto of the time was to pull the people towards nationalist- revolutionary leadership to show an united nation was built for the new Turkey. The feminist Ottoman movement was a step pushed forward within Turkish Modernization process beginning from 1800’s. The II. Constitutionalist Period can be given as the birth of the very first feminist cadre. The European feminist movement taken as an example gave strenght to the feminist authors and leaders to demand for the equal social standarts and work oppurtinity for the women inside. The Woman newspaper, magazines and associations being formed were representing that feminism was a demand of the Woman kind