Rusya'nın Enerji Politikaları: Dar Etkiden Geniş Etkiye Geçiş

Abstract

Günümüzde enerji, ulaşım araçlarının kullanılabilmesinden sanayi tesislerinin çalışabilmesine, ısınmadan ülke güvenliğinin sağlanmasında sürekliliğe kadar hayati derecede öneme sahiptir. Dolayısıyla ülkeler, enerjinin temin edilmesi, transferinin sağlanması, depolanması gibi safhalarının sürekli işleyebilmesini sağlamak amacıyla tutarlı ve gerçekçi enerji politikalarına ihtiyaç duymaktadır. Bu kapsamda enerji açısından kendi kendine yeterli olmayan bir ülkenin amacı enerji arz güvenliğinin sağlanması, kaynakların çeşitlendirilmesi, rekabet koşullarının hüküm sürmesi, en düşük ücretle en kaliteli enerjinin kullanıma sunulabilmesi olmalıdır. Önümüzdeki 30 yıl içerisinde dünya enerji talebinin %50 oranında artacağı göz önünde bulundurulduğunda, bu amaçların gerçekleştirilmesi ülkelerin öncelikle kendi güvenliklerini sağlamada sonra dış politika tercihlerinde ön plana çıkmaktadır. Bu şartlar altında enerji arzını sağlayan ülkelerin talep eden ülkelere nazaran kendilerine artan bağımlılıklarını küresel güç mücadelesinde kullanmaya çalışacağı aşikardır. Enerji talep eden ülkelerse kaynak çeşitliliğini artırarak bu bağımlılığı azaltmayı hedefleyeceklerdir. Bu yüzden de Kıbrıs adası açıklarında keşfedilen doğalgaz yatakları gibi her yeni kaynak keşfi ya da son dönemde Türk Akımı olarak adlandırılan hat gibi her yeni boru hattı bölgesel ve küresel ölçekte önem kazanmaktadır. İşte buradan hareketle, bu çalışmada, Sovyetlerin dağılmasından günümüze kadar uzanan süreçte Rusya Federasyonu’nun enerji politikalarını bölgesel ve küresel ölçekte göz önüne alarak değerlendirmeye çalışacağız. Her ne kadar nükleer teknolojinin ihracı bu anlamda önemli bir yere sahip olsa da doğalgaz ve petrol ihracı Rusya açısından sırasıyla birinci ve ikinci sırada yer almaktadır.