Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bir Doktor Portresi: Hekim, Hoca ve Yazar Olarak Mazhar Osman

Abstract

Modern Türk psikiyatri tarihinin en önemli ismi olan Mazhar Osman Uzman (1884-1951), sadece Türk tıbbı için değil, modern tıpla tanışmamış halk için de tam bir kahraman olarak kabul edilmektedir. Osmanlı'nın yıkılışı, Birinci Dünya Savaşı, Cumhuriyetin ilk yıllarında yaşanan fikri tartışmalar ve Türk tıbbı ile birlikte psikiyatride gerçekleşen değişim ve dönüşümlere, dönemin en ünlü doktorunun hayat hikâyesi üzerinden bakılmaya çalışıldığından, Birinci Dünya Savaşı'na gidilirken kartların yeniden karıldığı ve safların netleştiği bir dönemde Almanya ile yakınlaşan Osmanlı Devleti'nin, bu ülkeden özellikle psikiyatri alanında ne derece etkilendiği ortaya çıkmış oldu. Büyük bir doktor olan Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman'ın ortaya koyduğu devasa işler, dönemin algılayışları ve toplumsal değişimlerle birlikte yaşandı. Aynı zamanda kendi ekolünü kuran ve tek başına bir okul gibi çalışan Mazhar Osman'ın gayretleri ve yetiştirdiği öğrencileri üzerinden ülke psikiyatrisini büyük oranda etkilemiştir. Ayrıca durmaksızın yazan ve yayınlar yoluyla toplumun her kesimine ulaşmaya çalışan Mazhar Osman, tıp alanında büyük bir yayıncı ve yazar olarak da karşımıza çıkmaktadır. Toplumsal ve siyasal değişimlerle birlikte, halkın çokça tartıştığı bazı polemikler, Mazhar Osman'ın renkli yaklaşımı ile ses getirmiştir.

Mazhar Osman Uzman (1884-1951) who is the most important name of Modern Turkish psychiatry was not only accepted as a total hero for Turkish medicine, but also for the society who hadn't met modern medicine yet. Decline of the Ottoman Empire, World War I, ideal discussions that were experienced in the first years of the Republic and alterations and transformations in psychiatry along with medicine of Turkey were tried to be observed through the life story of the most famous doctor of the period. It was explained that how Ottoman Empire was influenced by Germany especially in terms of psychiatry within the scope of a period through which it affiliated with Germany when the deck of cards were shuffled again and sides were clarified while going through World War I. The paramount works that were executed by Distinguished Professor Doctor Mazhar Osman who was a great doctor were tried to be expressed in compliance with the contemporary perspective and social alterations. At the same time, in accordance with the efforts and students of Mazhar Osman who established his own school and worked as a school on his own, the fact that how he affected the psychiatry of the country was also tried to be explained. Additionally, Mazhar Osman, who wrote unceasingly and who tried to figure out at each layer of the society with his publications, was analyzed as a Publisher and an author. Along with social and political changes, polemics that were frequently discussed among the society were also accounted through the approach of Mazhar Osman.