ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE EĞİTİM KURUMLARI KARAR PROBLEMLERİNİN ÇÖZÜMÜ

Abstract

Günümüzde eğitim kurumlarının karşılaştıklarıkarar problemleri oldukça karmaşık hale gelmiştir. Kurumlar arası rekabetkoşulları altında bu karmaşık karar problemlerinin nicel karar analiziyöntemleri ile çözümlenmesi gerekli görülmektedir. Bu sebeple son zamanlardayöneylem araştırmaları temelli çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri sıkkullanılmaktadır. Bu çalışmada amaç, eğitim kurumları yöneticilerininkarşılaştıkları karar problemlerinde ÇKKV yöntemlerinin kullanılabilirliğinigöstermek ve bu konuda çalışan araştırmacılar nezdinde farkındalık oluşturmakçalışmanın başlıca amacıdır. Literatürde eğitim kurumlarının değişik kararproblemlerini ÇKKV yöntemleri ile çözümlediği açıktır. Ancak ödül alacaköğrencilerin seçiminde karar analizi yöntemlerini kullanan çalışma yok denecekazdır. Literatürde ki bu boşluğun doldurulması çalışmanın diğer amaçlarıarasındadır. Çalışmanın uygulama kısmında, Düzce de faaliyet gösteren birortaöğretim kurumunda ödül alacak öğrencilerin tespiti probleminin MACBETH (MeasuringAttractiveness by a Categorical Based Evaluation Technique) yöntemi ile değerlendirilmesi yer almaktadır. Analiz için gerekli tümveriler ilgili eğitim kurumun yetkililerinden alınmıştır. Bu yetkililer aynızamanda karar vericiler olarak kabul edilmiştir. Oluşturulan çözüm modelininkriter ve alternatifleri karar vericilerin görüşleri ve ilgili literatürtaranarak belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda; birinci sırada A1(Yasin), ikinci sırada A2 (Nazar) ve üçüncü sırada A3 (Sude) çıkmıştır.Çalışmada adil bir seçim yapısının belirlenmesi için MACBETH yöntemikullanılmıştır. Bu konuda sonradan yapılacak çalışmalarda yapay zekâ veyahibrit yöntemlerin kullanılması tavsiye edilmektedir.

Today, the decisionproblems faced by educational institutions have become quite complex. Undercomplex competition conditions, it is necessary to solve these complex decisionproblems with quantitative decision analysis methods. Recently for this reasonmulti criteria decision making (MCDM) methods based on operations research havebeen frequently used.The aim of this studyis to demonstrate the usability of the MCDM methods in the decision problemsfaced by the administrators of the educational institutions and to raiseawareness among the researchers working on this subject. It is clear in theliterature that educational institutions solve different decision problems byusing MCDM methods. However, there are few studies that use decision analysismethods in the selection of students who will receive awards. The filling ofthis gap in the literature is among the other purposes of the study. In theapplication part of the study, the problem of detection of the students whowill be awarded in a secondary school operating in Düzce was evaluated byMACBETH (Measuring Attractiveness by a Categorical Based Evaluation Technique)method. All required data for the analysis were obtained from the managers ofthe relevant educational institution. These managers were also accepted asdecision makers at the same time. Criteria and alternatives of the solutionmodel created by the opinions of decision makers and related literature. As aresult of the analyzes, A1 (Yasin) the first, A2 (Nazar) the second and A3(Sude) the third was become. The MACBETH method was used to determine a fairchoice structure in the study. The use of artificial intelligence or hybridmethods is recommended in subsequent studies.