Adil Kent Yaklaşımı ve Kentsel Dönüşüm: İstanbul Esenler Örneği

Abstract

Günümüz kentlerinin gelişme alanlarının doğurduğu sorunlar ve kentsel dönüşüm önemli bir tartışmakonusudur. Kentsel geliştirmede ve dönüşümlerde öncelikler, kamu araçları ile yapılan müdahalelerinmekânda ürettiği hareketliliğin nasıl yönetileceği ve ne tür plan kararlarına uç vereceği planlamayıpolitik düzlemde tartışan kuramsal bakışların önemini arttırmıştır. Bu çalışmanın amacı, planlamadayeni kuramsal bakışlardan biri olan adil kent yaklaşımı ve bu yaklaşım çerçevesinde üretilmiş normatifbakış ortaya konularak kentsel dönüşüm sürecini bu yaklaşım çerçevesinde değerlendirmektir. Adilkent yaklaşımı İstanbul Esenler ilçesinde yer alan ve ilk kentsel dönüşüm projelerinden birine konu olanHavaalanı Mahallesi örnekliğinde değerlendirilmiştir. Çalışma, kentsel dönüşümün yerel yönetici vemüteahhit gibi aktörleri ile yapılan görüşmelere; projeden etkilenen bölge sakinleri ve bölgede etkiliçeşitli sivil toplum temsilcileri ile yapılan derinlemesine görüşmelere dayanmaktadır. Kentsel adaletin,bir gelişme modeli olarak görülen kentsel dönüşüm pratiklerinde dikkate alınması gerekliliği ve buihtiyacı karşılayacak ilkesel arayış bu çalışmanın esas vurgusu olmuştur. Kentsel planlamanın, adaletolgusu ile birlikte ele alındığı yaklaşımlar, dönüşüm pratiklerinin doğru bir zeminde gerçekleşmesinisağlayacaktır. Bunun için gerekli ilkesel tutumlar geliştirilmelidir.

The problems emerging with the development areas of contemporary cities and urban transformationis a significant field of debate. The priorities in urban development and transformation haveincreased the importance of the points of view debated at the political level about planning regardinghow the mobility produced in the space as a result of interventions made with public instruments isto be managed, and regarding what type of planning decisions are possible. The aim of this study isto reveal the just city approach as one of the recent theoretical approaches in planning; to show thenormative views developed around this approach; and to evaluate urban transformation on the basis ofthis approach. The just city approach is evaluated with the case of Havaalanı neighborhood in Istanbul’sEsenler district, which underwent one of the first urban transformation projects. The study is based onin depth interviews held with local managers of urban transformations, contractors, residents of thedistrict and representatives of non-governmental organizations active in the district. Alongside thenecessity for considering the urban justice in urban transformation practices that are assumed to be amodel for development, the search for principles to meet this need have also been the basic focus ofthis study. The approaches treating urban planning with concern for justice will put the urban transformationpractices on a solid and accurate ground. Policies with such principles that ensure justice haveto be developed to sustain this approach.