20.yy Baslarında Rumeli Vilayetlerinin Mali Gücü (1325– 1329/1909–1912)

Abstract

Bu çalışmada, 20.yy’nin ilk yıllarını içeren bir zaman diliminde, 1909– 1912 yıllarının verileriyle, Osmanlı Devleti’nin Rumeli coğrafyasında yer alan vilayetlerinin sosyoekonomik gücü ve bunun bir yansıması olarak ilgili vilayetlerin devlet maliyesi içerisindeki yeri incelenmiştir. Böylece bu vilayetlerin sosyal, iktisadi ve mali özellikleri incelenerek devlet maliyesi için bir diğerine göre önem dereceleri anlaşılacaktır. Bu çalışmayla ayrıca Rumeli vilayetlerinin, Rumeli dışında kalan iktisadi ve mali açıdan önem arz eden veya öne çıkan diğer vilayetlere kıyasla durumu ortaya konulmuş olacaktır. Bu dönemde devletin idari taksimatı içerisinde toplam 30 vilayet 13 kaza yer almaktaydı. Bu idari birimlerin 6’sı Rumeli’de bulunmaktadır. Bunlar iktisadi ve mali güçlerine göre sırasıyla; Selanik, Edirne, Kosova, Manastır, Yanya ve İşkodra vilayetleridir. 20.yy başlarında bu vilayetler Osmanlı Ekonomisi için diğer birçok vilayete göre ki -bunlar Anadolu başta olmak üzere Arap Yarımadası ve Kuzey Afrika’da bulunan vilayetlerdir- sosyoekonomik açıdan nispeten daha fazla gelişmiş, devletin önemli miktarlarda vergi gelirleri elde edebildiği, nüfus olarak da yine diğer vilayetlere göre daha fazla yoğunluğa sahip vilayetlerdir. Bu vilayetlerle ilgili olarak; nüfus miktarı, nüfus yoğunluğu, coğrafi büyüklük, Devlet Hazinesi’ne olan katkı ve Hazine’den alınan payların yer aldığı tablolar oluşturulmuştur. İncelediğimiz bu idari birimler, hazırlanan tablolarda yer alan veriler doğrultusunda değerlendirilirken, iktisadi ve mali güç bakımından önem derecelerine göre incelenmişlerdir. Rumeli vilayetlerinin diğer vilayetlere göre değerlendirilebilmesini sağlamak için de bütün idari birimlerin bir arada yer aldığı tablolar oluşturulmuştur.