Hiyerarşiler ve Dini Topluluğun Örgütlenmesindeki Rolü

Abstract

Kolektivist yapıların temel dinamiğini toplumsal hiyerarşiler oluşturur. Diğer bir ifadeyle top-lumdaki hiyerarşik yapılar doğası gereği güçlü örgütlü yapılar tesis etmeye yönelir. Aynı durum dini topluluk için de geçerlidir. Dini bir topluluğun kolektif doğası, kendisini en iyi onun hiyerarşik yapı-sında belli eder. Bu çalışmada hiyerarşik yapıların dini birliği (kolektivizmi) nasıl örgütlediği ele alınmakta ve bu kapsamda üç tür hiyerarşi tespit edilmektedir. Birincisi, maddi hiyerarşidir. Bu, di-nin kurumsal yapısı tarafından belirlenir, sert bir hiyerarşidir. İkincisi manevi hiyerarşidir. Bu, dinin kurumsal olmayan yapısı tarafından belirlenir. Manevi hiyerarşinin başında din kurucusu (peygam-ber) bulunur. Sırasıyla ona yakın kişiler hiyerarşinin katmanlarına yerleşir. Üçüncüsü ise kronolojik hiyerarşidir. Bu hiyerarşi geleneklerin buyurgan niteliğini tanımlar. Dini bir gelenek, dini mesaja ulaşmak isteyen bir birey veya toplum için bir başvuru kaynağına dönüşmüşse orada kronolojik bir hiyerarşi tesis edilmiş demektir. Hiyerarşik yapılar bireyci anlayışların dışlanmasına yol açar. Hiye-rarşik yapılar arttıkça bireyselleşme azalır, Hiyerarşik yapılar azaldıkça bireyselleşme artar.

Social hierarchies constitute the basic dynamics of collectivist structures. In other words, hierarchical structures in society tend to establish strong organized structures by their nature. The same situation is true for the religious community. The collective nature of a religious commu-nity manifests itself best in its hierarchical structure. In this study, how hierarchical structures or-ganize religious unity (collectivism) is discussed and three types of hierarchies are determined in this context. The first is the concrete hierarchy. This is determined by the institutional structure of reli-gion, it is a hard hierarchy. The second is the spiritual hierarchy. This is determined by the non-institutional nature of religion. The founder of the religion (prophet) is at the head of the spiritual hierarchy. In turn, people close to him are placed in the layers of the hierarchy. The third is the chronological hierarchy. This hierarchy defines the imperious nature of traditions. If a religious tra-dition has become a reference for an individual or a society that wants to reach the religious message, it means a chronological hierarchy has been established there. Hierarchical structures lead to the exclusion of individualistic understandings. As hierarchical structures increase, individualization decreases, as hierarchical structures decrease, individualization increases.