TÜRKİYE’DE İDARİ YARGIDA VERGİ DAVASI SÜRECİNDE ÖZELLİK İÇEREN HUSUSLAR

Abstract

Kamu finansmanının öncelikli unsurlarından vergi, tarih boyunca toplumsal yaşamın aktif bir süjesi olmuştur. Bu özelliğinde dolayı vergi ekonomik, sosyal ve siyasi kapsamda etki alanı olan bir kavramdır. Toplumda tesir alanı son derece geniş karşılık bulan vergi ve doğal olarak vergilendirme sürecinin adalet çizgisinde gerçekleştirilmesi toplum ve devlet kurumu arasındaki ilişkilerin hukuki çerçevede sürdürülmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu hassas dengenin sağlanması maksadıyla da kanun koyucu mükellef ile idare arasında vergilendirme süreci ve sonrasında ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkları engellemek, idarenin kamu gücü çerçevesinde tek taraflı yaptığı işlem ve eylemlerin denetlenebilmesi için birtakım hukuki mekanizmalar geliştirmiştir. Vergilendirmeye muhatap olan kişiler bu süreçte oluşan hak ve menfaatlerini korumak adına söz konusu mekanizmalardan yararlanmaktadır. Adına yargısal denetim dediğimiz bu süreçte idarenin vergilendirme konusunda yaptığı işlem ve eylemler neticesinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar hukuk devleti ilkesi kapsamında idari yargı konusu yapılmaktadır. Söz konusu uyuşmazlıklar, yürütmenin ve idarenin işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetleyen idari yargı bünyesinde bulunan vergi mahkemeleri tarafından çözümlenmektedir. Bu aşamada mükelleflerin haklarını korumak adına vergi mahkemelerine intikal ettirdikleri vergi davaları, anlaşmazlıkların yargısal çerçevede çözümlenmesini sağlamaktadır. Vergi yargısı kapsamında tekemmül eden vergi davalarında bazı ayrıcalık barındıran durumlar ortaya çıkabilmektedir. Çalışmada bu minvalde vergi davası sürecinde özellik içeren hususlar incelenecektir.

Tax, one of the primary elements of public finance, has been an active subject of social life throughout history. Due to this feature, tax is a concept that has an economic, social and political impact. Taxation, which has an extremely wide range of effects in the society, and naturally, the realization of the taxation process in line with justice is of great importance in terms of maintaining the relations between the society and the state institution in the legal framework. In order to ensure this delicate balance, the legislator has developed a number of legal mechanisms to prevent disputes that may arise between the taxpayer and the administration during and after the taxation process and to control the unilateral transactions and actions of the administration within the framework of public power. Persons who are involved in taxation benefit from the aforementioned mechanisms in order to protect their rights and interests created during this process. In this process, which we call judicial review, the disputes arising as a result of the procedures and actions of the administration regarding taxation are subject to administrative jurisdiction within the scope of the rule of law. The disputes in question are resolved by the tax courts within the administrative jurisdiction that inspect the lawfulness of the executive and administrative acts. At this stage, tax lawsuits brought by taxpayers to tax courts in order to protect their rights ensure that disputes are resolved in a judicial framework, and some peculiar situations may arise in tax cases that have evolved within the scope of tax jurisdiction. In this way, the specific issues in the tax case process will be examined in this study.