Kemalizmi Teorileştirme Sürecinde Kadro Dergisi’nin Rolü

Abstract

Kadro Dergisi, Atatürk döneminde Türk düşünce hayatına yön veren dergilerden bir tanesidir. Dönemin önde gelen entelekütelleri bu derginin kurucu kadrosunu oluşturmaktadır. 1930’lu yıllarda Kemalizmin pratikten teoriye doğru dönüştürülmesi sürecinde Kadro Dergisi’nin kritik bir rolü bulunmaktadır. İki dünya savaşı arası süreçte dergi, Kemalizmin başta dış politika olmak üzere ekonomi ve toplumsal politikalarda bağımsız ve özgün bir teori olabilmesinin yollarını aramıştır. Bu süreç dergiyi, kapitalizmi temsil eden Batılı devletler ve sosyalizmi temsil eden SSCB’den bağımsız bir arayışa doğru sürüklemiştir. 1930’lu yıllarda “Üçüncü Yol” olarak tarif edilen ve dönemin acil ihtiyaçlarına çözüm olmaya çalışan yeni yönelim Kemalizmin 1930’lu yıllarda “devletçi”, “otoriter” ancak ekonomide yüzü sosyalizme dönük bir modelin içine yerleşmesini sağlamıştır. Kadro’nun dönemin iktidarının gölgesi altında ortaya koyduğu bu ilkelerin devletçi ve otoriter yönü Kemalizmin ilgili dönemde Kıta Avrupası’nda yükselen faşizmle benzerlik kurulmasını sağlamıştır. Derginin politik yönelimdeki devletçi yöne karşılık olarak ekonomide 1930’lu yılların ruhunu yansıtan ve üstü örtülü bir sosyalist ekonomi öneren Kadro, iktidar içinde Celal Bayar ile İsmet İnönü arasında yaşanan mücadelenin tarafı haline gelecek ve Atatürk’ün kısa vadeli tercihlerinde mağlup olacaktır. Kadro’nun bizzat Atatürk tarafından kapatılması dergi ile Atatürk arasındaki görüş farklılığı olarak yorumlanmıştır. Bu çalışma Atatürk ile Kadro arasındaki ilişkilerin yapılan genel yorumlara uygun olup olmadığını mevcut bulgular ışığında tartışmaya açmayı amaçlamaktadır.

pratikten teoriye doğru dönüştürülmesi sürecinde Kadro Dergisi’nin kritik bir rolü bulunmaktadır. İki dünya savaşı arası süreçte dergi, Kemalizmin başta dış politika olmak üzere ekonomi ve toplumsal politikalarda bağımsız ve özgün bir teori olabilmesinin yollarını aramıştır. Bu süreç dergiyi, kapitalizmi temsil eden Batılı devletler ve sosyalizmi temsil eden SSCB’den bağımsız bir arayışa doğru sürüklemiştir. 1930’lu yıllarda “Üçüncü Yol” olarak tarif edilen ve dönemin acil ihtiyaçlarına çözüm olmaya çalışan yeni yönelim Kemalizmin 1930’lu yıllarda “devletçi”, “otoriter” ancak ekonomide yüzü sosyalizme dönük bir modelin içine yerleşmesini sağlamıştır. Kadro’nun dönemin iktidarının gölgesi altında ortaya koyduğu bu ilkelerin devletçi ve otoriter yönü Kemalizmin ilgili dönemde Kıta Avrupası’nda yükselen faşizmle benzerlik kurulmasını sağlamıştır. Derginin politik yönelimdeki devletçi yöne karşılık olarak ekonomide 1930’lu yılların ruhunu yansıtan ve üstü örtülü bir sosyalist ekonomi öneren Kadro, iktidar içinde Celal Bayar ile İsmet İnönü arasında yaşanan mücadelenin tarafı haline gelecek ve Atatürk’ün kısa vadeli tercihlerinde mağlup olacaktır. Kadro’nun bizzat Atatürk tarafından kapatılması dergi ile Atatürk arasındaki görüş farklılığı olarak yorumlanmıştır. Bu çalışma Atatürk ile Kadro arasındaki ilişkilerin yapılan genel yorumlara uygun olup olmadığını mevcut bulgular ışığında tartışmaya açmayı amaçlamaktadır.