Sakk mecmualarında hüccetlerin ele alınışı -Tuhfetü's-Sukûk örneği-

Abstract

Osmanlı mahkemelerinde verilen kararların ve tutulan kayıtların toplandığı defterler olarak bilinen şer?iyye sicilleri, bu dönemi çalışan araştırmacılar için en önemli kaynaklar arasındadır. Osmanlı Devleti'nde şer?iyye sicillerinin imlâ ve üslûp kâidelerini gösteren birçok sakk mecmûasının kaleme alındığı görülmektedir. Bu mecmûalar arasında -ilk matbu sakk mecmûası olması hasebiyle- Debbağzâde Nu?man Efendi'nin Tuhfetü's-Sukûk'u ayrı bir önemi hâizdir. Bu tez çalışmasında XVIII. yüzyılın sonlarında yazılmış olan, dönemin önemli sakk mecmûalarından olup, birçok baskısı bulunan Tuhfetu's-Sukûk isimli eserin hüccet bölümünün transkripsiyon ve değerlendirmesi yapılacaktırr. Tez giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında şer?iyye sicilleri ve sakk mecmûaları hakkında kısa bir tarihi süreç ve kavramsal çerçeve bilgisi verilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde müellifin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, ikinci bölümde ise eserin hüccet kısmı incelenerek müellifin faydalandığı kaynaklar değerlendirilmiştir. Eserin hüccetler kısmının transkripsiyonu ise tezin üçüncü ve son bölümünde yapılmıştır.

Court Records known as notebooks and records were gathered at Ottoman courts are one of the most fundamental resources for the researchers studying on this period. It is seen that a lot of Sakk journals that show orthography and style rules of court records at Ottoman Empire were written. Among these journals, Tuhfetü's-Sukûk by Debbağzade Efendi has a particular importance in consequence of being the first printed journal. In this thesis, the evaluation and latinization of the hüccet part of the work 'Tuhfetü's-Sukûk' which was written at the end of 18th century will be done. Besides this work was one of the most important sakk journals and it has many editions. The thesis composes of the introduction part and three sections. In the introduction part, information about the conceptual framework and the historical process of court records and sakk journals was given. In the first section, the information about the writer's life and his works was given. In the second section, the hüccet part of the work was examined and the resources that the writer used were evaluated. The transcription of the hüccet part was made at the third and the last section.