Çocuklarda Kardeş İlişki Kalitesi, Uyum Problemi, Çatışma Algısı ve Ebeveyn Kabul-Reddi Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Abstract

Bu c?alıs?manın amac?ları, kardes? ilis?ki kalitesi ile c?ocukların uyum problemleri arasındaki ilis?kide evlilik c?atıs?masının bic?imlendirici ve evlilik c?atıs?ması ile c?ocukların uyum problemleri arasında ebeveyn kabul/reddinin aracı etkisinin olup olmadıg?ının incelenmesidir. Ayrıca, kardes?ler arası ilis?ki kalitesinin, onların yas? farkı ve dog?um sırasına go?re farklılas?ıp farklılas?madıg?ı da incelenmis?tir. Bu amac?la, 75 kız ve 56 erkek olmak u?zere 9-14 yas? aralıg?ındaki toplam 131 o?g?renciye C?ocukların Algıladıg?ı Evlilik C?atıs?ması O?lc?eg?i, Kardes? I?lis?kisi O?lc?eg?i, C?ocuk-Ergen Ebeveyn Kabul-Red O?lc?eg?i ve Kis?ilik Deg?erlendirme O?lc?eg?i uygulanmıs?tır. C?ocukların kardes?leriyle arasındaki ilis?ki kalitesi ile uyum problemleri arasındaki ilis?kide evlilik c?atıs?masının bic?imlendirici rolu?ne ilis?kin yapılan bic?imlendirici regresyon analizlerin sonuc?larına go?re, c?ocukların kardes?ler arasında babadan farklılas?mıs? muamele algılaması alt boyutu ile uyum problemleri arasında sadece c?atıs?madan “tehdit algısının” bic?imlendirici etkisi bulunmus?tur. Kardes? ilis?ki kalitesinin beg?eni-kabul alt boyutu ile du?s?manlık/saldırganlık ic?eren uyum problemleri arasında “tehdit algısının” bic?imlendirici etkisi ortaya konmus?tur. Evlilik c?atıs?ması ile c?ocukların uyum problemleri arasındaki ilis?kide anneden algılanan kabul-reddin aracı rolu?ne ilis?kin yapılan analizde, anneden algılanan sıcaklık, du?s?manlık-saldırganlık ve umursamazlık-ihmalin tam aracı etkisinin oldug?u ortaya konmus?tur. iii Kardes?ler arasındaki ilis?ki kalitesinin, aralarındaki yas? farkı ve dog?um sırasına go?re farklılas?ıp farklılas?madıg?ına ilis?kin yapılan analiz sonucunda, kardes?leriyle arasındaki yas? farkı 6-13 aralıg?ında olan c?ocuklar, yas? farkı 1-5 aralıg?ında olanlara go?re daha fazla babaları tarafından farklılas?an muamele bildirmis?tir. Ayrıca, ailelerinde ilk c?ocuk olan gruptakiler, ikinci c?ocuk olanlara go?re kardes?leri ile arasında daha fazla kıskanc?lık/yarıs?, c?atıs?ma, baba ve anne tarafından farklılas?mıs? muamele bildirmis?lerdir. Ailelerinde ikinci c?ocuk olan gruptakiler ise, daha fazla kardes?ler arasında ilis?kinin olumlulug?unu ve kardes?lerin beg?eni kabulu?nu? bildirmis?lerdir. Bulgular, literatu?r ıs?ıg?ında tartıs?ılmıs?tır.

The purposes of this study are to investigate the moderating role of marital conflict between sibling relationship quality and children’s adjustment problems; the mediating role of parental acceptance-rejection between marital conflict and children’s adjustment problems. In addition, whether sibling relationship quality differs in terms of siblings’ age space and birth order was investigated. For that purposes, 131 students who were 9-14 ages, filled out that Children’s Perception of Interparental Conflict Scale, Sibling Relationship Scale, Child/Adolescence Parental Acceptance-Rejection Questionnaire and Personality Assessment Questionnaire. According to the analysis which was conducted to show whether there is the moderating role of marital conflict between sibling relationship quality and children’s adjustment problems relationship, only moderating role of “perceiving threat from conflict” between children’s differential treatment by father perception and adjustment problems was significant. In addition, “perceiving threat” moderated the relationship between “admiration-acceptance of sibling” and adjustment problems related with hostility/agression. The analysis about whether perceived mother acceptance-rejection mediated the relationship between marital conflict and children’s adjustment problems showed fully mediating role of perceived mother affection, hostility-aggression and indifference-neglect. According to analysis which was done to investigate whether sibling relationship quality differed as a function of siblings’ age space and birth order revealed that children, whose age spacing with sibling is 6-13, perceived more differential treatment by father in their sibling relationship. Furthermore, while first children of their family reported more jealousy-competition, conflict, differential treatment by father and mother; second-born children reported more positiveness and admiration-acceptance. The results are discussed in the light of literature.