Osmanlı İdaresi'nin İhtikâra Bakışı ve İhtikâr Suçunun Cezası

Abstract

Osmanlı devlet iradesi, piyasalarda üretim ve tüketime konu olan malların, çeşitli yollarla,fiyatlarını arttırıp piyasa dengesini bozan ihtikâra karşı, her zaman hassasiyetini korumuştur. İdare’nin her zaman bu yolda tavizsiz ve kesintisiz bir mücadele içerisinde olduğunu görüyoruz. Bu süreçte ihtikârın tespitinde birkaç yöntem öne çıkmıştır. Meydana gelen mal kıtlığı sonucu artan fiyatlar tespit için en önemli gösterge olmuştur. Daha çok taşradaki herhangi bir piyasada ürün üzerinden yapılan ihtikâr ise esnaf veya tüketici halk tarafından ilgili idari birimlere yapılan ihbarlarla bildirilmiş ve bu konuda gönderilen dilekçelerdeki şikâyetlere konu olmuştur. İhtikârın varlığı tespit edildiğinde bu suça iştirak edenlere, uyarıdan-sürgüne ve nihayet kalebendiliğe kadar uzanan suçun niteliğine göre ağırlaşan, suçlunun ıslahıyla birlikte kamuoyunun da ibret almasını amaçlayan çeşitli cezai müeyyideler uygulanmıştır. Cezanın çekileceği yerler yine suçun niteliğine göre yakın veya uzak şehirler/yerler olmuştur. Bozcaada, Midilli, Sakız, Girit, Rodos ve Kıbrıs gibi adalar ile Trabzon, Sinop gibi bazı sahil kaleleri suçluların cezalarını çekmek üzere gönderildiği yerlerin başlıcalarıydı.